Shiva Tandav Stotram शिव ताण्डव स्तोत्रम्

          शिव तांडव स्‍त्रोत

   लंकापति रावण विरचिता शिव ताण्डव स्तोत्रम् 

                         || अथ प्रारम्भ ||

                 

     जटाटवीगलज्जल           प्रवाहपावितस्थले |
     गलेऽवलम्ब्य लम्बितां भुजंगतुंगमालिकाम्‌।
     डमड्डमड्डमड्डमनिनादवड्डमर्वयं |
     चकार चंडतांडवं तनोतु नः शिवः शिवम ॥१॥
                        नेपाली      
     जटा वनै    छिचोलिने जल प्रवाहले सफा ।
     गला    भरी सजाउदै भुजङ्गहारको  प्रभा ।।
     बजाउने डिमिड्डिमी प्रचण्ड चण्ड ताण्डव ।
     म माथि गर्नुहोस् सधै  सुमङ्गल प्रभो शिव ।। १ ।।

    जटा कटा हसंभ्रम भ्रमन्निलिंपनिर्झरी ।
    विलोलवी चिवल्लरी विराजमानमूर्धनि ।
    धगद्धगद्ध गज्ज्वलल्ललाट पट्टपावके |
    किशोरचंद्रशेखरे रतिः प्रतिक्षणं ममं ॥२॥
                     नेपाली 
    कराही देखियो जटा  छछल्किएर जाह्नवी ।
    तरङ्गले सुहाउँदो निधार दिव्य त्यो    छवि ।।
    धपक्क ज्योति टल्कने ललाट बाट पावक ।
    बुझेर भक्ति मग्न हूँ किशोरचन्द्र     धारक ।। २ ।।

    धारा  धरेंद्र नंदिनी विलास बंधुवंधुर |
    स्फुरदृगंत संतति प्रमोद मानमानसे ।
    कृपाकटा क्षधारणी निरुद्धदुर्धरापदि |
    कवचिद्विगम्बरे मनो विनोदमेतु वस्तुनि ॥३॥                     
                         नेपाली 
    नगाधिराज  पार्वती   सदा लिएर साथमा ।
    प्रसन्न चित्त देखिने  कटाक्ष दृष्टि   माथमा ।।
    दयालु भक्त  वृन्दको  व्यथा सबै  हटाउने ।
    चित्तभ्रमी  भएपनि  खुसी   भइ   रमाउने ।। ३ ।।

     जटा भुजं गपिंगल स्फुरत्फणामणिप्रभा |

     कदंबकुंकुम द्रवप्रलिप्त दिग्वधूमुखे ।

     मदांध सिंधु रस्फुरत्वगुत्तरीयमेदुरे  |

     मनो विनोदद्भुतं बिंभर्तु भूतभर्तरि ॥४॥

                      नेपाली 

      जटा भरी सुहाउने  भुजङ्गको  मणि प्रभा ।
       सवै दिगान्त झल्कने अपुर्ब देखिने  विभा ।। 
       गजाम्बर स्वरुप त्यो महेश    भूतनाथको ।
       छ पीत वस्त्र झैं सदा कृपा गरुन् अनाथको ।। ४ ।।
      
      सहस्र लोचन प्रभृत्य शेषलेखशेखर |

     प्रसून धूलिधोरणी विधूसरांघ्रिपीठभूः ।

     भुजंगराज मालया निबद्धजाटजूटकः |

     श्रिये चिराय जायतां चकोर बंधुशेखरः ॥५॥

                         नेपाली 

      मिलेर   इन्द्रका   संगै   समस्त  देवी देवता ।
       प्रवाह पुष्पको गरि चढाउने ती  पाउ    ता ।।
       लपेटिएर वासुकी शोभा  दिने जटा    भरी ।
       सधैं कृपा रहोस् प्रभु  किशोरचन्द्र  शेखरी ।। ५ ।।
      
      ललाट चत्वरज्वलद्धनंजयस्फुरिगभा |
      निपीतपंचसायकं निमन्निलिंपनायम्‌ ।
      सुधा मयुख लेखया विराजमानशेखरं |
      महा कपालि संपदे शिरोजयालमस्तू नः ॥६॥

                        नेपाली 

       निधार बाट देखियो तेजस्वी अग्निको शिखा ।
       तुरुन्त कामदेवको आभा प्रभा भयो  फिका ।।
       देखेर त्यो स्वरुपको झुकेर इन्द्र       पाउमा ।
       नदि समान देखिने शिवस्वरुप         ठाउमा ।। ६ ।।

      कराल भाल पट्टिकाधगद्धगद्धगज्ज्वल |
      द्धनंजया धरीकृतप्रचंडपंचसायके ।
      धराधरेंद्र नंदिनी कुचाग्रचित्रपत्रक |
      प्रकल्पनैकशिल्पिनि त्रिलोचने मतिर्मम ॥७॥

                          नेपाली 

       आगो कराल भालमा धिपी धिपी शिखा बले ।
       सखाप पंचबाणले सबै खरानी झैं        जले ।।
       श्रिङ्गार  वक्षमा  सधैं कला स्वरुप  को  मति ।
       महेश  पाद  पद्ममा   सदैव    पाउ     सद्गति ।। ७ ।।

      नवीन मेघ मंडली निरुद्धदुर्धरस्फुर |
      त्कुहु निशीथिनीतमः प्रबंधबंधुकंधरः ।
     निलिम्पनिर्झरि धरस्तनोतु कृत्ति सिंधुरः |
     कलानिधानबंधुरः श्रियं जगंद्धुरंधरः ॥८॥

                         नेपाली 

      नवीन मेघमाथिको  कुहू  समान    रातको ।
       अगाध कालिमा सरि देखिन्छ कण्ठ नाथको ।
       जलप्रवाह   साथमा     सुहाउँदो    गजाम्बर ।
       कला  अनेक  हातमा  प्रभो  जगद्  धुरन्धर ।। ८ ।।
    
     प्रफुल्ल नील पंकज प्रपंचकालिमच्छटा |
     विडंबि कंठकंध रारुचि प्रबंधकंधरम्‌ |
     स्मरच्छिदं पुरच्छिंद भवच्छिदं मखच्छिदं |
     गजच्छिदांधकच्छिदं तमंतकच्छिदं भजे ॥९॥

                          नेपाली 

      शोभा  छ     निलण्ठको  अचम्मको  सुहाउँदो ।
      त्यो नील पंक पुष्प झैं     विस्तार भै  उदाउँदो ।।
      गजेन्द्रजित् र दक्षजित् पुरेशजित् र कामजित् ।
      समग्र अन्धकादिजित् प्रणम   गर्छु कालजित् ।। ९ ।।

अखर्वसर्व–मङ्ग–लाकला–कदंबमञ्जरी
रस–प्रवाह–माधुरी विजृंभणा–मधुव्रतम् .
स्मरान्तकं पुरान्तकं भवान्तकं मखान्तकं
गजान्त–कान्ध–कान्तकं तमन्तकान्तकं भजे || १० ||
                          नेपाली
      सिपालु   भृङ्गले  चुसी  रस   प्रवाह   मञ्जरी ।
       कला छ नित्य नाथमा अनन्त  दिव्य   माधुरी ।।
       गजारिमा    मखारिमा   पुरारिमा  स्मरारिमा ।
       भवारि  अन्धकारिमा  प्रणाम   अन्तकारिमा ।। १० ।।

      जयत्वदभ्रविभ्रम भ्रमद्भुजंगमस्फुर |
      द्धगद्धगद्वि निर्गमत्कराल भाल हव्यवाट् |
      धिमिद्धिमिद्धिमि नन्मृदंगतुंगमंगल |
     ध्वनिक्रमप्रवर्तित प्रचण्ड ताण्डवः शिवः ॥११॥

                            नेपाली

      सधैं    हिंडेर   सर्पका   प्रस्वासले  जले सरी ।
      कराल   भाल    अग्निले  प्रदाह झै बले सरी ।।
      धिमिधिमि   मृदङ्गले    गरेर   नित्य  ताण्डव ।
      कृपालु भै कृपा गरून् नटाधिराज    वान्धव ।। ११ ।।

      दृषद्विचित्रतल्पयोर्भुजंग मौक्तिकस्रजो |
      र्गरिष्ठरत्नलोष्टयोः सुहृद्विपक्षपक्षयोः ।
      तृणारविंदचक्षुषोः प्रजामहीमहेन्द्रयोः |
      समं प्रवर्तयन्मनः कदा सदाशिवं भजे ॥१२॥

                            नेपाली
      कि पत्थरै कि तल्प होस् कि   सर्प होस् कि हार होस् ।
      कि मृत्तिका   सुवर्ण होस् कि मित्र होस् कि शत्रु  होस् ।।
      कि घाँस होस् कि पद्म होस् कि रङ्क होस् कि भूपति ।
      सदा       समान      दृष्टिले      भजौं     महेश धिपति ।।१२ ।।

      
     कदा निलिंपनिर्झरी निकुजकोटरे वसन्‌ |
     विमुक्तदुर्मतिः सदा शिरःस्थमंजलिं वहन्‌।
     विमुक्तलोललोचनो ललामभाललग्नकः |
     शिवेति मंत्रमुच्चरन्‌कदा सुखी भवाम्यहम्‌॥१३॥

                       नेपाली

       पुगेर  जाह्नवी  नदि  तटीय दिव्य कुञ्जमा ।
       त्यागेर दुष्ट भावना पुग्छौं  महेश  पुञ्जमा ।।
       महेश  मन्त्र   जापले    गरेर  दृष्टि टलपल ।
       तरेर   पार    हुन्छ  कि अपार  मोह जङ्गल  ।। १३ ।।

      निलिम्प नाथनागरी कदम्ब मौलमल्लिका |
      निगुम्फनिर्भक्षरन्म धूष्णिकामनोहरः ।
      तनोतु नो मनोमुदं विनोदिनींमहनिशं |
      परिश्रय परं पदं तदंगजत्विषां चयः ॥१४॥

                         नेपाली

       अनेक   अप्सराहरु   झुकेर गर्दछन् स्तुति ।
        झरेर  केश फूलले  श्रिङ्गार  पाउमा  अती ।।
        महेशको पवित्र त्यो छदैछ भस्म को कण ।
        रमाई नित्य ध्यानमा यो मन् रहोस् समर्पण ।। १४ ।।

       प्रचण्ड वाडवानल प्रभाशुभप्रचारणी |
       महाष्टसिद्धिकामिनी जनावहूत जल्पना ।
       विमुक्त वाम लोचनो विवाहकालिकध्वनिः |
       शिवेति मन्त्रभूषगो जगज्जयाय जायताम्‌ ॥१५॥

                           नेपाली

       प्रचण्ड वाड अग्निको   शुभ  प्रभा जुटाउने ।
       समस्त अष्टसिद्धिले प्रणाम गर्न      आउने ।।
       खुलस्त     मा रमाउने  विवाहको वधु स्वर ।
       समग्र   विश्वजित्  रहोस् पवित्र नाम शंकर ।। १५ ।।

      इमं हि नित्यमेव मुक्तमुक्तमोत्तम स्तवं |
      पठन्स्मरन्‌ ब्रुवन्नरो विशुद्धमेति संततम्‌।
      हरे गुरौ सुभक्तिमाशु याति नांयथा गतिं |
      विमोहनं हि देहना तु शंकरस्य चिंतनम ॥१६॥
                           नेपाली

       यसै   गरि    सदा   स्तुति प्रसन्न पार्न शंकर ।
       जो नित्य पाठ गर्दछन् अपार भक्तिले   नर ।।
       महेश  विष्णु  भक्तिमा   अनन्यता निरन्तर ।
       रहन्छ  नित्य  शान्तिले  सदैव  साथ  शंकर ।। १६ ।।

पूजावसानसमये दशवक्त्रगीतं

यः शंभुपूजनपरं पठति प्रदोषे .

तस्य स्थिरां रथ गजेन्द्र तुरङ्ग युक्तां

लक्ष्मीं सदैवसुमुखिं प्रददाति शंभुः || १७ ||

                         नेपाली

लंकाधिराज रचना शुभ गीत लाई ।

पूजा समाप्ति पछि पर्व हरु मनाई ।

जो गर्छ गान यसको खुब भक्ति साथ ।

शम्भु प्रसन्न भइ लक्ष्मी सदैव बास ।। १७ ।।

  
    ॥ इति श्री रावणकृतम् शिव तांडव स्तोत्रं संपूर्णम्‌॥

    आचार्य डा. केशव शरण लुइँटेल 

    मिति- २०७०-०४-१० गुरुवार 
    कपन ३ मिलनचोक काठमाडौँ नेपाल 
               नेपाली भाषानुवाद सहित